Cách sống: ĂN CHAY BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG SINH THÁI

Thành phố San Francisco ở California đã trở thành thành phố thứ nhì trên thế giới và là thành phố đầu tiên của Mỹ có một ngày chính thức trong tuần không ăn thịt. Thành phố Ghent của Bỉ là thành phố đầu tiên trên thế giới. Phong trào không ăn thịt, ít nhất là một ngày trong tuần hiện đang có khuynh hướng gia tăng tại Hoa Kỳ và các nơi trên thế giới nhằm ủng hộ một lối sống lành mạnh và có ý thức về môi trường sinh thái, đồng thời kêu gọi sự thức tỉnh của con người về mối liên hệ giữa thói quen ăn uống, sức khỏe và sự biến đổi khí hậu toàn cầu.

Nhiệt độ ấm dần lên của quả địa cầu gia tăng, thời tiết biến động nhiều, khiến mưa lũ cùng với bão lớn và lốc xoáy nhiều hơn và ngày càng khủng khiếp hơn, như bão Katrina 2005 bên Hoa Kỳ, bão Nargis 2008 bên Miến Điện, và mới đây những trận bão liên tiếp ở vùng vịnh Mexico: Gustav, Hanna, Ike. Nhiều người lo ngại và tìm biện pháp đối phó. Các khoa học gia đã tìm hiểu nguyên nhân và xác nhận ăn thịt có tác động lớn đến môi trường sinh thái và ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe con người. Vào năm 2006, một báo cáo của LHQ đã kết luận rằng việc sản xuất và tiêu thụ thịt góp phần làm biến đổi khí hậu qua quá trình tạo chất khí gây hiệu ứng nhà kính của nền công nghệ chăn nuôi súc vật.

Cơ quan Lương Thực và Nông Nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) xác nhận việc chăn nuôi và giết thịt bò cùng các loại động vật khác chiếm 18% tổng lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính thông qua việc thải phân, xì hơi (trung tiện) và ợ hơi của chúng. Các chất khí gây hiệu ứng nhà kính, chẳng hạn như methane, cạc bon đai ốc xai và nitrous oxide, có liên quan đến tình trạng trái đất nóng dần lên làm biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu gây bão tố thường xuyên, ảnh hưởng đến môi trường sống của con người.  Theo Ngân Hàng Thế Giới (WB) công bố ngày 26/02/2007, mực nước biển dâng cao do hiện tượng trái đất nóng dần lên sẽ gây ảnh hưởng mạnh nhất ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, nhất là khu vực đồng bằng sông Cửu Long và đồng bằng sông Hồng. Nếu nước biển tăng lên 5 mét, Việt Nam có thể mất đi 16% diện tích đất với hơn 35% dân số và khoảng 35% tổng giá trị GDP bị ảnh hưởng. Nếu mực nước chỉ tăng 1 mét vẫn có khoảng 10,8% tổng dân số Việt Nam phải chịu ảnh hưởng tổn thất nặng nề.  Vì thế ăn chay có thể góp phần vào việc giảm bão tố lụt lội.

Theo báo cáo của FAO, nghành chăn nuôi súc vật đã chiếm hơn 30% diện tích đất trên quả địa cầu để sản xuất thịt và càng ngày càng có khuynh hướng gia tăng. Số nông trại nuôi súc vật để làm thức ăn cho con người ngày nay đã gia tăng hơn bốn lần so với năm 1945. Để yểm trợ, con người phải phá hủy cây rừng thiên nhiên, lá phổi thở quý báu của nhân loại. Người ta tính cứ mỗi mẫu rừng phá hủy để làm nhà, làm chợ, làm bãi đậu xe và làm đường, thì có đến bẩy mẫu rừng bị phá hủy để nuôi súc vật và trồng ngũ cốc cho chúng ăn. Hiện nay ở Hoa Kỳ, phân nửa diện tích đất nông nghiệp được dùng để sản xuất thực phẩm cho ngành chăn nuôi súc vật và 90% tổng sản lượng lúa mì thu hoạch được để dùng cho nghành này. Thống kê cho biết, cứ 16 pounds lúa mì cho súc vật ăn sẽ mang lại 1 pound thịt và theo Aaron Altshul, viết trong tác phẩm Protein: Their Chemistry and Politics (Protein: Hóa học và Chánh trị): "Nếu chúng ta sử dụng một mẫu đất (4.046m2) để trồng ngũ cốc cung cấp thực phẩm cho những người không ăn thịt, chúng ta sẽ được một sản lượng gấp 20 lần nhiều hơn, nếu chúng ta sử dụng đất ấy để sản xuất thịt".

Thịt bò nói riêng và súc vật nuôi để làm thức ăn cho con người nói chung đã và đang làm tổn hại đến môi trường sinh thái trên quả địa cầu. Các nhà khoa học đã tính "cứ mỗi quarter pound (một phần tư) thịt bò bạn ăn là 55 square feet rừng cây nhiệt đới vùng Trung Mỹ đã bị phá hủy và sự phá hủy này đã cung cấp 500 pounds khí cạc bon đai ốc xai vào bầu khí quyển". Bác sĩ Neal D. Barnard, chủ tịch Ủy Ban Y Sĩ Trách Nhiệm Y Khoa Hoa Kỳ, cũng đã nhấn mạnh rằng, "nếu bạn là người ăn thịt, bạn đang góp phần vào việc phá hủy môi trường sinh sống trên trái đất, dầu bạn biết hay không biết. Rõ ràng, một điều mà bạn có thể làm được là không yểm trợ nền kỹ nghệ sản xuất thịt và bơ sữa Hoa Kỳ". Như thế ăn chay có thể góp phần vào việc bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ rừng cây xanh.

Báo cáo của Liên Hiệp Quốc cũng cho biết có khoảng từ một tỷ đến hơn ba tỷ người sẽ bị thiếu nước và hàng triệu người sẽ phải đối mặt với nạn đói cũng như nhiều thảm họa thiên nhiên. Băng trên đỉnh núi Hy Mã Lạp Sơn đang tan nhanh, khiến diện tích vùng băng tuyết có thể thu hẹp từ 500 ngàn cây số vuông xuống còn 100 ngàn cây số vuông trước năm 2030. Trong khi đó ngành công nghệ sản xuất thịt lại sử dụng nước nhiều hơn tất cả các ngành công nghệ khác cộng lại và đồng thời thải ra ngoài sông rạch ao hồ những chất căn bã nhiều nhất làm ô nhiễm sông rạch, ảnh hưởng đến các nguồn nước thiên nhiên tinh khiết càng ngày cạn dần. Chỉ một lò sát sanh lớn tại Nebreska Hoa Kỳ, chuyên sản xuất thịt gà, đã sử dụng tới 100 triệu gallon nước mỗi ngày tương đương lượng nước cung cấp cho một thành phố có 25.000 dân cư. Trong quyển Population, Resources and Environment (Dân số, Tài nguyên và Môi sinh), tác giả Paul và Anne Ehrlich đã so sánh: Nếu chúng ta muốn thu hoạch 1 pound lúa mì, chỉ cần 60 pound nước, nhưng nếu chúng ta muốn sản xuất 1 pound thịt bò, phải tiêu thụ từ 2.500 đến 6.000 pound nước.  Ngoài ra, không khí chúng ta thở cũng bị ô nhiễm do khí methane thoát ra từ công nghệ sản xuất thịt. Robins Baskin, tác giả "Diet for a New America" đã viết rằng mỗi 1,3 triệu súc vật, sản xuất khoảng 100 triệu tấn khí methane hàng năm, khí này là một trong ba loại khí do tác dụng nhà kính gây ra có ảnh hưởng đến độ ấm nóng trái đất. Do vậy, nếu chúng ta ăn chay sẽ tránh được lượng nước lớn ô nhiễm môi sinh và giảm thiểu khối lượng khí methane thả vào không khí.

Tóm lại, nguyên nhân đưa đến tình trạng biến đổi khí hậu, khiến bão tố lụt lội nhiều hơn và nguồn nước sạch cùng không khí bị ô nhiễm là do chính con người gây ra, là mối đe doạ chung liên quan đến môi trường sống hiện nay. Đối với hàng triệu người nghèo đói trên thế giới thì vấn đề biến đổi khí hậu và các ảnh hưởng xấu của nó không còn là vấn đề của tương lai mà nó đã và đang huỷ hoại những ước mơ và những nỗ lực thoát khỏi cảnh nghèo đói của họ. Các thế hệ con cháu của chúng ta sẽ có nguy cơ bị ảnh hưởng. Tương lai của chúng ta không phải là định mệnh mà tuỳ thuộc nơi chính chúng ta. Chúng ta có thể thay đổi được tình thế và có thể chiến thắng được trong cuộc chiến chống hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu, chống không khí và nước uống đang bị ô nhiễm, nhưng chiến thắng đó chỉ đạt được khi toàn thể chúng ta cùng nhau hiệp lực, trong đó có việc tiết giảm nhu cầu ăn thịt, ít nhất là một ngày trong một tuần như nhân dân hai thành phố San Francisco ở Hoa Kỳ và Ghent ở Bỉ Quốc đã làm. Dù là Phật tử hay không là Phật tử, dù giầu sang hay nghèo khó, chúng ta cũng có thể góp phần vào việc này bằng tình thương yêu của mình đối với môi trường xung quanh qua những hành động mang tính không sát hại chúng sanh, tôn trọng sự sống của muôn loài từ loài người, loài vật, cho đến cỏ cây hoa lá.

Tâm Diệu